در یک تقسیم‌بندی می‌توان نحوه مدیریت درجهاد دانشگاهی را به دو دوره مشخص تقسیم کرد. دوره اول که از ابتدای تشکیل ایننهاد تا سال 1370 به طول انجامید و غیر ریاستی بود و جهاد به‌طور شورایی اداره می‌گردید.بدین ترتیب که جهاد توسط یک شورای مرکزی اداره می‌شد و واحدهای این نهاد نیز دارایشورایی بود که تمشیت امور واحد ذی‌ربط را در حدود وظایف و اختیارات بر عهده داشت.در این نظام شورایی می‌توان گفت که نه در شورای مرکزی و نه در شورای واحدها هیچ‌یکاز اعضای شورا دست بالا را نداشت و تصمیمات به‌صورت شورایی و با اکثریت آرا اتخاذ می‌گردید.دبیر و بعد رئیس شورای مرکزی و دبیر شورای واحدها از امتیازی شبیه حق وتو برخوردارنبود تا بتواند صرفاً نظرات و تشخیص خود را به اجرا بگذارد. اگرچه در اساسنامهمصوب سال 1365 عنوان رئیس شورای مرکزی ابداع گردید ولی وظایفی که برای وی در نظرگرفته شده بود عمدتاً جنبه دبیری شورای مرکزی را داشت. در این نظام شورایی شورایمرکزی توسط مجمع عمومی جهاد انتخاب می‌گردید اعضای شورای واحدها توسط شورای مرکزیانتخاب می‌گردید. مجمع عمومی متشکل بود از: اعضاء شورای مرکزی، نمایندگان جهاددر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سه تن از اعضاء شورای بخش‌های دفتر مرکزی واعضاء شورای جهاد در هر دانشگاه. این مجمع سالی یک‌بار تشکیل می‌گردید و در صورت‌وم به تشخیص شورای مرکزی امکان برگزاری جلسات فوق‌العاده فراهم بود. وظایف‌مجمع عمومی عبارت بود از: ۱- انتخاب نمایندگان جهاد دانشگاهی در شورای عالی انقلاب فرهنگی برای مدت دو سال ۲- انتخاب نمایندگان جهاد دانشگاهی در شورایمرکزی برای مدت دو سال. ۳- تبادل‌نظر و ایجاد هماهنگی در امور جاری و آینده‌جهاد. در این ساختار شورایی گفتگو شیوه رایجی بود که برای حل‌وفصل مشکلات به کارگرفته می‌شد و حتی می‌توان گفت که اجتناب‌ناپذیر بود.
دوره دوم مدیریتی از سال 1370 آغاز می‌شودو تا به امروز ادامه دارد. در سال 1370 با تغییر اساسنامه نحوه مدیریت جهاددانشگاهی از شورایی به ریاستی تغییر یافت. اگرچه در اساسنامه جدید عناصری شوراییمثل هیأت امنا و شورای علمی و شورای هماهنگی برای مدیریت و اداره این نهاد پیش‌بینیگردید ولی این عناصر در موضوع شورا مشترک لفظی بودند و ماهیت و کارکرد شورا را نداشتند.در اساسنامه جدید به‌جای شورای مرکزی هیأت امنا به‌عنوان بالاترین رکن در نظرگرفته شد. ترکیب هیأت امنا عبارت بود از: ۱ - رئیس جهاد دانشگاهی ۲ - سه تا پنجنفر شخصیت علمی، فرهنگی یا اجتماعی با تائید و حکم وزرای فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت،درمان و آموزش پزشکی حسب مورد ۳ - رئیس یا نماینده سازمان برنامه‌وبودجه. اعضایردیف دوم یعنی سه تا پنج نفر شخصیت علمی، فرهنگی یا اجتماعی توسط رئیس جهاد معرفی می‌شدندو بلااستثنا توسط وزیر مربوط تائید می‌گردیدند. درواقع در یک ترکیب 5 نفره، چهارنفر جهادی بودند و یک نفر دولتی یا غیر جهادی! اگرچه این ترکیب ازلحاظی برای ایننهاد ایدئال به نظر می‌رسید ولی در عمل قدرت را در دست رئیس جهاد متمرکز می‌کرد وشاهد این مدعا نحوه مدیریت آمرانه مهندس محمد رحمتی اولین رئیس جهاد در دورانمدیریت ریاستی بود. ترکیب هیات امنا بعدها با ساده اندیشی دکتر منتظری به کلی بهزیان این نهاد تغییر کرد که در این وبلاگ در چند نوبت نکاتی پیرامون آن گفته شد. رکندوم جهاد دانشگاهی که ساختار شورایی داشت شورای علمی بود که اعضای آن عبارتند بودنداز: ۱- رئیس و معاون آموزشی و معاون پژوهشی و معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی ۲- سهنفر از اعضای هیأت علمی و پژوهشی ارشد جهاد دانشگاهی بنا به پیشنهاد گروه‌های علمیو مطابق مقررات و تعاریف مصوب آموزش عالی کشور ۳- دو نفر از صاحب‌نظران فرهنگیجهاد دانشگاهی به انتخاب رئیس ۴- دو نفر از مسئولان مراکز پژوهشی و فرهنگی وابستهبه جهاد دانشگاهی به انتخاب رئیس. درواقع در این ترکیب از 11 نفر عضو شورای علمیفقط سه نفر توسط رئیس جهاد تعیین نمی‌شدند و لذا در این شورا هم قدرت و اراده رئیسجهاد تعیین‌کننده بود! شورای دیگری که در اساسنامه تعریف شده بود شورای هماهنگی نامداشت. ترکیب این شورا عبارت بود از ۱- معاونان جهاد دانشگاهی ۲- مسئولان مراکز علمیو پژوهشی و فرهنگی. ازآنجاکه شورای هماهنگی زیر نظر رئیس جهاد تشکیل می‌گردید وینیز عضو این شورا محسوب می‌شد! درواقع همه اعضای شورای هماهنگی منصوب رئیس جهادبودند و هیچ فردی خارج از انتصاب وی در این شورا حضور نداشت! از این نکته میگذریمکه این شورا اساساً وظایف قابلی نداشت و بود و نبودش قرقی ندارد. در واقع شورایهماهنگی کاریکاتوری از مجمع عمومی بود و برای این پیش بینی گردید تا تغییر نظاممدیریتی خیلی قبیح جلوه نکند! با اساسنامه جدید و حذف شوراهای واقعی عملاً گفتگودر این نهاد تضعیف گردید و دوره ریاست دکتر طیبی عملاً حذف گردید و صرفاً جنبهتشریفاتی یافت. نکته قابل‌توجه این است که در اساسنامه جدید جهاد از واحدهای ایننهاد که عناصر بنیادی جهاد و به قول برخی از جهادگران بن یاخته‌های این نهاد محسوبمی‌شدند، هرگز نامی به میان نیامده و همیشه از مراکز علمی و پژوهشی و فرهنگی نامبرده شده و به‌عبارت‌دیگر این مراکز به رسمیت شناخته شده‌اند. درصورتی‌که دراساسنامه قبلی این واحدها بودند که رسمیت داشتند و ساختار و ترکیب شورای واحد نیزتعیین شده بود. جالب‌تر اینکه در اساسنامه قبلی، تشکیل جهاد دانشگاهی دانشکده‌ها وآموزشکده‌ها نیز ولو به‌اختصار تعیین تکلیف شده بود. علیرغم اضمحلال نظام شوراییاین امکان وجود داشت که روسای جهاد امکان گفتگو را حتی در این ساختار جدید فراهمنمایند کما اینکه در دوره ریاست دکتر منتظری کم‌وبیش فرصت گفتگو فراهم بود و حتیدرباره استقرار نظام انتخاباتی در واحدها مباحثی انجام شد و مطالعاتی صورت گرفتولی افسوس که عمقی نیافت و گسترش پیدا نکرد و تلاش برای رسمیت یافتن نظام انتخابرئیس جهاد نوشداروی بعد از مرگ سهراب بود!
اهداف جهاد دانشگاهی ازنظر دکتر حمیدرضا طیبی رئیس ده‌ساله جهاد دانشگاهی
اندر حکایت سخنرانی‌های رئیس جهاد دانشگاهی در گردهمایی‌ها و مجامع
جهاد ,شورای ,رئیس ,شورایی ,دانشگاهی ,نهاد ,در این ,جهاد دانشگاهی ,این نهاد ,رئیس جهاد ,شورای مرکزی ,شخصیت علمی، فرهنگی ,رئیس شورای مرکزی
درباره این سایت